The Luttrell Psalter - Iluminowane Manuskrypty Pełne Życia i Humoru!
W królestwie angielskim XIII wieku, kiedy rycerze walczyli o honor, a królowie o rozległe ziemie, istniało rzemiosło, które łączyło piękno z duchowością: iluminacja manuskryptów. W tym samym czasie, gdy architektura gotycka wzniosła się ku niebu, artyści pracowali nad miniaturami, które miały ożywić strony ksiąg. Jednym z najwybitniejszych przykładów tego kunsztu jest “Luttrell Psalter,” dzieło anonimowego mistrza, który pracował dla Sir Geoffreya Luttrella, bogatego szlachcica z Yorkshire.
Ten rękopis, przechowywany dziś w British Library, jest prawdziwą perełką średniowiecznego malarstwa. Zawiera 160 stron tekstu Psalmu 149, otacza go cykl 96 miniatur, które przedstawiają sceny biblijne, alegorie moralne, a także fragmenty życia codziennego ludzi epoki.
“Luttrell Psalter”: Świecki Element w Religijnym Kontekście
Ciekawostką jest fakt, że oprócz typowych scen religijnych “Luttrell Psalter” zawiera również miniatury o tematyce świeckiej, co było rzadkością w manuskryptach tego typu. Widzimy na przykład:
- Rycerza polującego z psami, co świadczy o popularności łowiectwa wśród szlachty
- Rolników pracujących na polu - realistyczny obraz pracy rolnej ówczesnych czasów
- Kobiety piorące bieliznę nad rzeką, ukazując codzienne obowiązki domowe
Te sceny, choć pozornie nie związane z Psalmem, dodają manuskryptowi osobliwego uroku i świadczą o otwartości artysty na otaczający go świat.
Humorystyczne Elementy w Iluminacjach
Jednym z najbardziej interesujących aspektów “Luttrell Psalter” są miniatury obdarzone humorem, co było zaskakujące dla manuskryptów religijnych tego okresu. Na przykład:
- Miniatura przedstawiająca muzykantów grających na różnych instrumentach, a jeden z nich ma wyraźnie rozszerzoną buzię jakby szydził z melodii
- Scena przedstawiająca mężczyzn pijących wino i zachowujących się nieprzytomnie, może komentarz na temat nadużywania alkoholu
Te humorystyczne akcenty dodają manuskryptowi lekkości i sprawiają, że oglądanie go jest prawdziwą przyjemnością.
Styl Iluminacji: Wpływy i Innowacje
“Luttrell Psalter” reprezentuje styl iluminacji późnogotyckiej, charakteryzujący się żywymi kolorami, precyzyjnym rysunkiem i bogatą ornamentyką. Artysta umiejętnie łączy elementy tradycyjne z nowatorskimi rozwiązaniami:
- Miniatury są otoczone bordiurkami, które wypełniają geometryczne wzory i stylizowane kwiaty
- Tła postaci często przedstawiają sceny pejzażowe, co nadaje miniaturkom wrażenie przestrzeni
Istnieje prawdopodobieństwo, że artysta “Luttrell Psalter” czerpał inspirację z francuskiej szkoły iluminatorskiej.
Tabela 1: Głównie Użyte Kolory w “Luttrell Psalter”
| Kolor | Zastosowanie |
|---|---|
| Czerwień | Szaty postaci biblijnych, elementy ornamentyki |
| Niebieski | Tła, ubiory niektórych postaci |
| Złoty | Akcenty na strojach, bordiury |
| Zielony | Elementy przyrody, tkaniny |
“Luttrell Psalter”: Dzieło o Wielkim Zwróceniu
“Luttrell Psalter” jest nie tylko dziełem sztuki, ale także cennym źródłem wiedzy historycznej i kulturowej. Miniatury ukazują nam codzienne życie ludzi w XIII wieku: ich stroje, zwyczaje, rozrywki. Artysta w mistrzowski sposób połączył treści religijne z elementami świeckimi, tworząc dzieło pełne życia i humoru.
Dziś “Luttrell Psalter” jest jednym z najbardziej znanych manuskryptów iluminowanych w Wielkiej Brytanii. Warto poświęcić czas na jego oglądanie - odkryjecie w nim wiele fascynujących szczegółów i przeniesiecie się do świata średniowiecznej Anglii.